تاثیر نانو ذرات اکسید روی بر روی فاکتور التهابی tgf-b و آسیب بافتی و عملکرد بیوشیمیایی سرمی در کبد در موش سفید آزمایشگاهی

فناوری نانو شاخه ای از فناوری مدرن است که به سرعت در حال رشد می باشد. این امر نشان دهنده ی حضور همه جانبه و روز افزون نانو ذرات در محیط اطراف زندگی انسان می باشد. به هر حال اطلاعات در مورد رفتار و اثرات مضر نانو ذرات بسیار محدود می باشد. در حال حاضر مشخص نیست که نانو ذرات در چه غلظتی و یا چه اندازه ای می توانند سمیت خود را بروز دهند، بنابراین از جنبه ایمنی نگرانی فراوانی در این زمینه وجود دارد. در این مطالعه اثر سمیت حاد نانوذرات اکسید روی (nano-zno) در موش های سالم بالغ (به عنوان یک مدل جانوری پستانداران) بر برخی فاکتورهای بیوشیمیایی کبد و فاکتور رشد ترانس فورمینگ بتا (tgf-?) در سرم خون مورد مطالعه قرار گرفت. موش ها به صورت تصادفی به سه گروه، یک گروه شاهد و دو گروه تیمار شامل تیمار خوراکی و تزریقی (به صورت درون صفاقی) تقسیم شدند. تک دوز نانوذرات اکسید روی با مقدار 5/2 گرم بر کیلوگرم وزن بدن برای گروه های تیمار دریافت کننده نانوذره (یک بار در طول آزمایش) تجویز شد. گروه کنترل نیز هیچگونه نانوذره ای دریافت نکرد. پس از تیمار به مدت 14 روز، تمام علایم و تغییرات مشاهده شده در موش ها، یادداشت شد. در روزهای 1، 7 و 14 پس از تیمار، مستقیما از قلب موش ها از هر سه گروه، خون گیری انجام شد و سرم آن ها به وسیله سانتریفیوژ (rpm3000 و به مدت 15 دقیقه) جدا شد. در انتها، موش ها تشریح شده و اندام کبد آن ها جهت تهیه ی اسلایدهای بافتی خارج شد. میزان فاکتور tgf-? در سرم به کمک تست الایزا (elisa) اندازه گیری شد. همچنین، میزان فاکتورهای بیوشیمیایی کبد مانند آلانین آمینوترانسفراز (alt)، آلکالین فسفاتاز (alp)، آسپارتات آمینوترانسفراز (ast) و لاکتات دهیدروژناز (ldh) مورد ارزیابی قرار گرفت. آنالیز داده ها با استفاده از روش واریانس یک طرفه و سپس آزمون lsd برای مقایسه ی میانگین های مربوط به گروه کنترل با هر یک از گروه های تیمار در نرم افزار spss انجام شد. اختلاف معنی دار بین گروه ها در سطح احتمال 05/0 p< بررسی شد. فاکتور tgf-?در گروه تیمار تزریقی در روز 7 تا حدی افزایش نشان داد ولی هیچ گونه اختلاف معنی داری بین گروه های تیمار با کنترل و بین گروه های تیمار با یکدیگر مشاهده نشد. به علاوه، نشانه های پرخونی شدید در تیموس و طحال و کبد در این روز در هر دو گروه تیمار در روز 7دیده شد. آزمایش های سرمی عملکرد بیوشیمیایی کبدی نشان داد که سطح alp, alt, ast و ldh سرم در گروه های تیمار با نانوذرات اکسید روی به خصوص گروه تیمار تزریقی در روز 7 افزایش قابل ملاحظه ای نشان می دهد، که نشان دهنده ی آسیب جدی کبد می باشد. بررسی های بافت شناسی آسیب های بافتی مشخصی را در کبد به اثبات رساند. مطالعه بافت شناسی کبد موش ها در سطح میکروسکوپی در گروه های تیمار، تغییرات کلینیکی همچون ادم، تحلیل (دژنراسیون) هیدروپیک، آسیب و نکروز در هپاتوسیت های اطراف رگ مرکزی را نشان داد. در نهایت نتایج این تحقیق نشان می دهد که نانوذرات اکسید روی ضمن تأثیر منفی بر عملکرد کبد اثر جزئی بر روی فاکتور التهابی tgf-?در سیستم ایمنی موش دارد.